„Dynamika zmian parametrów fizycznych komet”
6 – 8 X 2000 Kraków
Rozpoczęcie konferencji nastąpiło w piątek 6 października o godzinie 16. Konferencję otworzył przewodniczący SOK, dr Tomasz Ściężor witając wszystkich przybyłych, w szczególności Prof.Konrada Rudnickiego. Po przedstawieniu planu konferencji przystąpiono do prezentacji materiałów fotograficznych dotyczących komet, wykonanych przez członków SOK. Przedstawiane zdjęcia wzbudziły dyskusję na temat metodologii fotografowania komet.
Prezentacja fotografii komet wykonanych przez obserwatorów SOK PTMA
Prezes PTMA dr Henryk Brancewicz otwiera konferencję
prof. dr hab Konrad Rudnicki
Zdjęcia komety C/1961 R1 (Humason)
dr Krzysztof Ziołkowski
dr Tomasz Ściężor
mgr Marek Kubala
Pokaz oprogramowania wspomagającego obserwacje komet.
Obserwatorium UJ „Fort Skała”
dr Tomasz Ściężor
Michał Drahus
W sobotę o godzinie 10:00 wszystkich zebranych przywitał Prezes PTMA, dr Henryk Brancewicz, wyrażając zadowolenie z jej ponownego zorganizowania i licznie zgromadzonych uczestników. Wyraził także nadzieję na odbycie analogicznej konferencji w 2001 roku, przy jeszcze liczniejszym audytorium. Po krótkim przedstawieniu programu Konferencji przez prowadzącego, przewodniczącego SOK, dra Tomasza Ściężora, rozpoczęła się część prelekcyjna. W dniu tym tematem referatów były komety jako obiekty fizyczne. Z pierwszym referatem p.t. „Burzliwe zmiany w warkoczu komety Humasona” wystąpił prof. dr hab. Konrad Rudnicki. Przedmiotem prelekcji były zmiany w warkoczu komety Humasona (C/1961 R1), obserwowanej przez Prelegenta w 1962 r. wraz z C.E.Kearnsem w obserwatorium na Mt.Palomar. Tłem prelekcji było kilkadziesiąt wspaniałych, oryginalnych fotografii w/w komety. Prelegent zasugerował zebranym możliwość opracowania posiadanych obserwacji, zgadzając się jednocześnie na archiwizację wymienionych fotografii w archiwum SOK. Prelegent przekazał także dar dla SOK – swoją pracę opublikowaną wraz z C.E.Kearnsem w Zeitschrift für Astrophysik „28 Photographs of Comet Humason (1961e)”.
Z kolejnym referatem wystąpił były Redaktor Naczelny „Uranii”, dr Krzysztof Ziołkowski. Tajemniczy tytuł referatu, „Dlaczego interesujemy się kometami?” nie oddawał bogactwa przytoczonego materiału. Prelegent opisał wpływ badań komet na rozwój astronomii, opisując na wielu przykładach, jak poznawano różne parametry fizyczne komet wraz z rozwojem techniki obserwacyjnej. Opisał także plany badań komet z przestrzeni kosmicznej, oraz udział Polski w tych badanich. Referat był bogato ilustrowany przedstawianymi fotografiami.
Tematem kolejnego referatu, wygłoszonego przez przewodniczącego SOK, dra Tomasza Ściężora „Kometa C/1999S4 (LINEAR) – „niewypał” czy „bomba” końca XX wieku?” była kometa, która wzbudziła duże zainteresowanie wszystkich obserwatorów w lecie br. Prelegent udowodnił, że pomimo tego, iż nie osiągnęła ona przewidywanej jasności, była jedną z najciekawszych komet XX w., co związane było z jej niezwykłym rozpadem. Kometa ta niewątpliwie przybliżyła nas do zrozumienia charakteru procesów przebiegających we wnętrzach tych ciał niebieskich. Prelekcja ilustrowana była wieloma interesującymi wykresami i fotografiami komety.
Ostatni referat w tym dniu „Komety a wiatr słoneczny” wygłoszony przez mgra Marka Kubalę poświęcony był istniejącym zależnościom między wiatrem słonecznym a zachowaniem się komet. Prelegent przedstawił spójny obraz aktywności Słońca, wiatru słonecznego i międzyplanetarnego pola magnetycznego. Okazało się, że istnieją silne zależności między tymi obiektami a zachowaniem komet, jednakże nie są one proste i nie dają się opisać prostymi zależnościami od np. słonecznych liczb Wolffa. Niewątpliwie referat ten (właściwie należałoby go nazwać wykładem) najgłębiej z wymienionych poruszał opisywaną tematykę, wnikliwie opisując omawianą tematykę.
Wszystkie referaty wywołały ożywioną dyskusję zgromadzonych.
Po wysłuchaniu omówionych referatów ogłoszono dwugodzinną przerwę, po której uczestnicy Konferencji zebrali się na dyskusji poświęconej problemom obserwacji komet. Dyskusja ta trwała ponad dwie godziny. Wnioski na niej uchwalone podane zostaną w dalszej części niniejszego sprawozdania. Następnie odbył się pokaz oprogramowania wspomagającego obserwacje komet.
Wieczorem wszyscy uczestnicy Konferencji udali się do Obserwatorium UJ „Fort Skała”. Wprawdzie pogoda uniemożliwiła przeprowadzenie planowanych obserwacji, jednak uczestnicy wycieczki zapoznali się z instrumentami używanymi do obserwacji komet oraz ze specyfiką pracy w obserwatorium.
W niedzielę, w drugim i zarazem ostatnim dniu Konferencji omawiano komety jako obiekty obserwacyjne. Obrady rozpoczęto o godzinie 10 referatem dra Tomasza Ściężora „Analiza wielkości obserwowanych w amatorskich obserwacjach komet”. Referat ten miał na celu przedstawienie „warsztatu” koordynatora SOK, opisując metody stosowane przy opracowywaniu amatorskich obserwacji komet. Prelegent przedstawił zarówno tło fizyczne opisywanych zależności, jak i użyty aparat matematyczny.
Jako ostatni prelegent wystąpił Michał Drahus z referatem „Fotograficzne obserwacje komet”. Prelegent przedstawił opracowana przez siebie metodę określania jasności komety na podstawie jej fotografii. Działanie metody zostało pokazane na kilku przykładach, które wykazały jej skuteczność także w odniesieniu do archiwalnych fotografii komet.
Obydwa referaty wywołały ożywioną dyskusję.
W drugiej części spotkania Michał Drahus przypomniał zorganizowany w br. obóz SOK „Kudłacze 2000”, kontynuowano także dyskusję nad dalszą działalnością SOK, poruszono wiele problemów dotyczących obserwacji, biuletynu „Komeciarz” i wiele innych. Wnioski wyciągnięte w ramach obu dyskusji zostaną podane w drugiej części niniejszego sprawozdania.
Konferencja zakończyła się o godzinie 14. Była niezwykle udana i owocna!
Wnioski podane w trakcie dyskusji
- Powinno się dążyć do uatrakcyjnienia „Komeciarza” zarówno pod względem wizualnym, jak i treści.
- „Komeciarz” powinien być zawsze aktualny i szybko reagować na pojawianie się nowych komet na niebie. Zasugerowano wydawanie go w dwu formach: pierwszej periodycznej, zawierającej opracowania obserwacji oraz artykuły, oraz drugiej nieperiodycznej, informującej o zbliżających się jasnych kometach i publikującej mapki umożliwiające ich obsertwacje.
- Potwierdzono potrzebę organizacji obozu szkoleniowo-obserwayjnego SOK „Kudłacze 2001”.
- Potwierdzono także użyteczność niniejszej Konferencji i ustalono, że konferencja taka powinna się także odbyć w 2001 roku.
Uczestnicy konferencji
- Andrzej Binkiewicz, Kępie
- Jerzy Bohusz, Gdynia
- Henryk Brancewicz, Kraków
- Jacek Burda, Kraków
- Piotr Chochłow, Włocławek
- Michał Drahus, Kraków
- Marcin Filipek, Jerzmanowice
- Michał Grobosz, Knurów
- Jarosław Grolik, Woźniki
- Mariusz Holuk, Chełm
- Paweł Jóźwiak Grójec
- Marek Kubala, Kraków
- Marian Legutko, Gliwice
- Patryk Mach, Kraków
- Paweł Maksym, Łódź
- Janusz Płeszka, Kraków
- Konrad Rudnicki, Kraków
- Tadeusz Szufa, Oświęcim
- Tomasz Ściężor, Kraków
- Łukasz Włodarczyk, Końskie
- Roman Włodarczyk, Końskie
- Katarzyna Zielińska, Kraków
- Krzysztof Ziołkowski, Warszawa
Sprawozdanie opracował dr Tomasz Ściężor